जमिनीच्या खरेदी-विक्रीसारख्या व्यवहारात, त्या जमिनीचा पूर्व इतिहास जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक असते. यात जमिनीचे मूळ मालक कोण होते आणि कालांतराने अभिलेखात झालेले बदल यांची सविस्तर माहिती समाविष्ट असते. ही माहिती तहसीलदार किंवा भूमी अभिलेख कार्यालयातील सातबारा उतारा, खाते उतारा आणि फेरफार यासारख्या दस्तऐवजांत नोंदवलेली असते. महाराष्ट्र सरकारने ई-अभिलेख प्रकल्पांतर्गत राज्यातील तीस कोटी अभिलेखांचे संगणकीकरण केले आहे. यामुळे 1880 सालापासूनचे जुने फेरफार, सातबारा आणि खाते उतारा आता ऑनलाइन उपलब्ध झाले आहेत. हे अभिलेख ऑनलाइन कसे पाहावेत आणि डाउनलोड करावेत, याची प्रक्रिया पुढे स्पष्ट करण्यात येत आहे.
नोंदणी प्रक्रियेची सविस्तर माहिती
महाराष्ट्र महसूल विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा. प्रथम, “New User Registration” या पर्यायावर क्लिक करा. उघडणाऱ्या फॉर्ममध्ये वैयक्तिक माहिती भरा: पूर्ण नाव, मधले नाव, आडनाव, राष्ट्रीयत्व, मोबाईल क्रमांक, व्यवसाय, ईमेल आयडी आणि जन्मतारीख. त्यानंतर पत्त्याची तपशीलवार माहिती द्या: घर क्रमांक, मजला क्रमांक, इमारतीचे नाव, पिनकोड, स्थान, शहर, जिल्हा आणि राज्य.
ही माहिती भरल्यानंतर लॉगिन आयडी आणि पासवर्ड तयार करा. नोंदणी यशस्वीरित्या पूर्ण झाल्याचा संदेश प्राप्त झाल्यानंतर, तुमचे खाते सक्रिय होईल. ही प्रक्रिया सुरक्षित आणि पारदर्शक असून, वापरकर्त्यांच्या गोपनीयतेचा विचार केलेला आहे.
लॉगिन आणि अभिलेख शोध प्रक्रिया
लॉगिन आयडी आणि पासवर्ड वापरून सिस्टिममध्ये प्रवेश करा. जुने अभिलेख पाहण्यासाठी प्रथम जिल्ह्याचे नाव निवडा. सध्या ही सुविधा मर्यादित जिल्ह्यांसाठी उपलब्ध आहे; तथापि, सरकार लवकरच ती राज्यव्यापी करण्याच्या प्रयत्नात आहे. पुढे तालुका आणि गावाचे नाव निवडा. त्यानंतर अभिलेख प्रकार निवडा, जसे की फेरफार उतारा, सातबारा किंवा ८अ. एकूण ६४ अभिलेख प्रकार उपलब्ध आहेत.
गट क्रमांक टाकून “Search” पर्यायावर क्लिक करा. शोध निकालात संबंधित फेरफाराची वर्ष आणि क्रमांक दिसतील. उदाहरणार्थ, 1982 सालचा फेरफार पाहण्यासाठी त्या वर्षाच्या पर्यायावर क्लिक करा. पेज क्रमांक बदलून संपूर्ण माहिती उपलब्ध होईल.
अभिलेखांचे परीक्षण आणि डाउनलोड
सालावर क्लिक करून “पुढे जा” पर्याय निवडल्यानंतर 7/12 उतारा किंवा फेरफार फाइल दिसेल. “फाईल पहा” वर क्लिक केल्यास, 1982 चा फेरफार उतारा स्क्रीनवर दिसेल.
खालील डाउनलोड चिन्हावर क्लिक करून तो उतारा डाउनलोड करा. या उताऱ्यात जमिनीच्या अधिकारातील बदल, व्यवहाराचे तपशील आणि वेळ यांची सविस्तर नोंद असते.
याच पद्धतीने सातबारा उतारा आणि इतर अभिलेख मिळवता येतील. ही ऑनलाइन प्रणाली वापरकर्त्यांसाठी सोयीस्कर असून, पारंपरिक पद्धतींमधील वेळ आणि खर्च वाचवते.
फायदे आणि मार्गदर्शक सूचना
ऑनलाइन अभिलेखांमुळे तहसीलदार कार्यालयातील गर्दी आणि विलंब टाळता येतो. तथापि, चांगले इंटरनेट कनेक्शन आवश्यक आहे. जर तुमचा जिल्हा अद्याप समाविष्ट नसेल, तर अपडेट्स तपासा. ही सुविधा Old Land Records च्या माध्यमातून जमिनीच्या मालकीची विश्वसनीयता सुनिश्चित करते.