आजकाल आरोग्य सुविधा मिळवणे हे खूप मोठे आव्हान आहे, विशेषतः ग्रामीण भागात राहणाऱ्यांसाठी. पण भारत सरकारच्या आयुष्मान भारत योजनेमुळे (PM-JAY) आता गावागावांतल्या लोकांना पाच लाखांपर्यंत मोफत उपचार मिळू शकतात. मी मागच्या आठवड्यात माझ्या गावातल्या एका मित्राशी बोलत होतो, त्याला योजनेची माहिती होती पण त्याच्या गावात कोण पात्र आहे, याची यादी कशी पाहायची हे माहीत नव्हते. म्हणूनच, आज मी तुम्हाला सांगणार आहे की आयुष्मान भारत योजना गावानुसार याद्या कशा पाहायच्या आणि त्याचे फायदे काय आहेत. ही प्रक्रिया इतकी सोपी आहे की तुम्ही मोबाईलवर काही मिनिटांत यादी पाहू शकता.
आयुष्मान भारत योजनेचा फायदा: प्रत्येक गावासाठी वरदान
आयुष्मान भारत योजना ही जगातील सर्वात मोठ्या आरोग्य योजनांपैकी एक आहे. यात देशभरातील लाखो कुटुंबांना मोफत उपचार मिळतात. मला आठवते, माझ्या गावातल्या एका काकांना हृदयविकाराचे ऑपरेशन करायचे होते. त्यांनी या योजनेचा लाभ घेतला आणि एक रुपयाही खर्च न करता उपचार पूर्ण झाले. योजनेअंतर्गत तुम्हाला मोठ्या हॉस्पिटलमध्ये शस्त्रक्रिया, औषधे, आणि डायग्नोस्टिक टेस्ट्स यांचा खर्च वाचतो. पण यासाठी तुमचे नाव योजनेच्या यादीत असणे गरजेचे आहे. आणि ही यादी गावानुसार तपासणे खूप सोपे आहे.
कोण पात्र आहे? पात्रता समजून घ्या
आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुमचे नाव सामाजिक-आर्थिक जनगणना (SECC) २०११ मध्ये असणे आवश्यक आहे. ग्रामीण भागात राहणारे शेतमजूर, बांधकाम कामगार, छोटे शेतकरी, आणि शहरी भागात रिक्षाचालक, घरकामगार, छोटे दुकानदार यांचा यात समावेश होतो. जर तुम्हाला खात्री नसेल की तुमचे नाव यादीत आहे का, तर काळजी नको. तुम्ही ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने यादी तपासू शकता. खाली मी तुम्हाला स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया सांगतो:
- ऑनलाइन यादी तपासा: beneficiary.nha.gov.in वर जा किंवा Ayushman App डाउनलोड करा.
- आवश्यक माहिती: तुमचा आधार नंबर, रेशन कार्ड नंबर किंवा मोबाईल नंबर तयार ठेवा.
- गाव निवडा: वेबसाइटवर तुमचे राज्य, जिल्हा आणि गाव निवडा.
- नाव शोधा: तुमचे नाव किंवा कुटुंबातील कोणाचे नाव यादीत आहे का, हे तपासा.
माझ्या एका नातेवाईकाने असेच त्यांच्या गावाची यादी तपासली आणि त्यांना कळले की त्यांचे संपूर्ण कुटुंब पात्र आहे. यामुळे त्यांनी तात्काळ कार्ड बनवले.
ऑनलाइन यादी कशी पाहायची: सोप्या स्टेप्स
आता आपण मुख्य मुद्द्यावर येऊया – आयुष्मान भारत योजना गावानुसार याद्या कशा पाहायच्या. यासाठी तुम्हाला इंटरनेट आणि स्मार्टफोन लागेल. जर तुमच्याकडे स्मार्टफोन नसेल, तर जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये जा. ऑनलाइन प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- वेबसाइटला भेट द्या: beneficiary.nha.gov.in वर जा किंवा Google Play Store वरून Ayushman App डाउनलोड करा.
- लॉगिन करा: तुमचा मोबाईल नंबर टाका आणि OTP ने वेरीफाय करा.
- स्थान निवडा: तुमचे राज्य, जिल्हा, तालुका आणि गाव निवडा.
- यादी तपासा: ‘Search Beneficiary List’ बटणावर क्लिक करा आणि गावानुसार यादी दिसेल.
- डाउनलोड: यादी PDF मध्ये डाउनलोड करा किंवा स्क्रीनवरच पाहा.
मी स्वतः माझ्या गावाची यादी अॅपवर तपासली. अवघ्या पाच मिनिटांत मला कळले की माझे नाव आणि कुटुंब यादीत आहे. जर तुम्हाला अॅप वापरायला अडचण येत असेल, तर गावातल्या आशा वर्कर किंवा ग्रामपंचायतीतून यादी मिळवता येते.
ऑफलाइन यादी तपासण्याची पद्धत
इंटरनेट नसेल तर काय? काळजी नको. तुमच्या गावातल्या प्राथमिक आरोग्य केंद्र (PHC), ग्रामपंचायत किंवा CSC मध्ये जा. तिथे योजनेचे कर्मचारी तुम्हाला यादी दाखवतील. फक्त आधार कार्ड किंवा रेशन कार्ड घेऊन जा. माझ्या गावात अनेकांनी असेच यादी तपासली आणि त्यांना कळले की त्यांचे नाव आहे. काही ठिकाणी यादी ग्रामपंचायतीच्या नोटिस बोर्डवरही लावलेली असते.
यादीत नाव नसेल तर काय?
जर तुमचे नाव यादीत नसेल, तर निराश होऊ नका. तुम्ही स्थानिक CSC मध्ये तक्रार नोंदवू शकता किंवा pmjay.gov.in वर संपर्क करू शकता. काही वेळा, डेटा अपडेट होत नसल्याने नाव चुकते. माझ्या एका मित्राने अशी तक्रार केली आणि दोन आठवड्यांत त्याचे नाव यादीत समाविष्ट झाले. याशिवाय, तुम्ही हेल्पलाइन नंबर १४५५५ वर कॉल करून माहिती घेऊ शकता.
फायदे आणि महत्त्व: तुमच्या गावासाठी
आयुष्मान भारत योजनेची यादी तपासणे म्हणजे तुमच्या आणि तुमच्या कुटुंबाच्या आरोग्याची काळजी घेणे. ही योजना फक्त उपचारच नाही, तर तुम्हाला डिजिटल हेल्थ रेकॉर्डसह ABHA कार्ड बनवण्याची सुविधा देते. यामुळे तुमचे वैद्यकीय रेकॉर्ड सुरक्षित राहतात आणि कुठेही उपचार घेताना उपयोगी पडतात. माझ्या गावातल्या लोकांनी यादी तपासली आणि आता अनेकांनी कार्ड बनवले. यामुळे त्यांना मोठ्या हॉस्पिटलमध्ये टेन्शन फ्री उपचार मिळतात. तुम्हीही आजच तुमच्या गावाची यादी तपासा आणि योजनेचा लाभ घ्या.