शक्तिपीठ महामार्ग मार्गात होणार बदल, गावानुसार यादी

मित्रांनो, नागपूर ते गोवा या प्रस्तावित शक्तिपीठ महामार्गाबाबत गेल्या काही महिन्यांपासून चर्चा सुरू आहे. हा मार्ग राज्यातील धार्मिक पर्यटनाला चालना देणारा आणि संपर्क सुविधा वाढविणारा ठरणार आहे. पण, काही ठिकाणी स्थानिक पातळीवर झालेल्या विरोधामुळे राज्य सरकारने या मार्गाचे संरेखन (alignment) बदलण्याचा महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी याबाबत माहिती देताना सांगितले की, हा मार्ग आता सोलापूर आणि सांगली जिल्ह्यांतून जाणार आहे. चला, याबाबत सविस्तर जाणून घेऊया.

शक्तिपीठ मार्गाला का आहे विरोध?

महाराष्ट्रातील धार्मिक आणि सांस्कृतिक वारसा जोपासणारा हा महामार्ग नागपूर ते गोवा असा प्रस्तावित आहे. हा प्रकल्प धार्मिक पर्यटनाला (religious tourism) चालना देण्यासोबतच स्थानिक रोजगार निर्मिती आणि व्यापारी devan-ghavan वाढवणारा ठरणार आहे. मात्र, धाराशिव परिसरातील काही गावांमध्ये या मार्गाला विरोध झाला. स्थानिक शेतकरी आणि काही राजकीय नेत्यांनी या प्रकल्पामुळे जमिनी गमावण्याची भीती व्यक्त केली आहे.

मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी नागपूर येथील रामगिरी निवासस्थानी पत्रकारांशी बोलताना सांगितले की, हा विरोध प्रामुख्याने धाराशिवपुरता मर्यादित आहे. काही राजकीय नेत्यांनी गैरसमज पसरवून आंदोलनाला खतपाणी घातले आहे. पण, सरकार कोणावरही अन्याय करणार नाही. स्थानिक लोकांचा विरोध लक्षात घेऊनच मार्गात बदल करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.

नव्या मार्गाचे स्वरूप कसे असेल?

मित्रांनो, नव्या निर्णयानुसार शक्तिपीठ महामार्ग आता सोलापूर आणि सांगली जिल्ह्यांतून जाणार आहे. यामुळे मराठवाडा, पश्चिम महाराष्ट्र आणि कोकण या तिन्ही भागांचा संपर्क अधिक दृढ होईल. हा मार्ग धार्मिक स्थळांना जोडेल, पर्यटन केंद्रांना चालना देईल आणि औद्योगिक क्षेत्रांना (industrial zones) प्रोत्साहन देईल.

मुख्यमंत्र्यांनी स्पष्ट केले की, हा प्रकल्प पारदर्शक पद्धतीने राबवला जाईल. शेतकऱ्यांना योग्य मोबदला, पुनर्वसन आणि पर्यायी व्यवस्था देण्यात येईल. यापूर्वी पुणे विमानतळाच्या भूसंपादनावेळी ९५ टक्के जमीन सहमतीने मिळाली होती, हे उदाहरण देत त्यांनी सांगितले की, सरकार लोकांच्या हिताला प्राधान्य देणार आहे.

स्थानिकांचा उत्साह आणि सरकारची भूमिका

चंदगड येथे सुमारे ५०० शेतकऱ्यांनी एका आमदाराच्या नेतृत्वाखाली मोर्चा काढून हा मार्ग त्यांच्या भागातून नेण्याची मागणी केली होती. हा उत्साह पाहून सरकारने मार्ग बदलण्याचा निर्णय घेतला. फडणवीस म्हणाले, “आम्ही लोकांची मते ऐकतो आणि त्यानुसार सुधारणा करतो.” सरकारचा उद्देश हा विकास घडवणे आहे, मतभेद निर्माण करणे नाही.

यासाठी सरकारने खालील गोष्टींवर भर दिला आहे:

• शेतकऱ्यांना योग्य मोबदला आणि पुनर्वसन.
• पारदर्शक भूसंपादन प्रक्रिया.
• स्थानिक रोजगार निर्मितीला प्राधान्य.
• धार्मिक आणि पर्यटन स्थळांचा विकास.

गावानुसार यादी आणि अपेक्षित फायदे

नव्या मार्गामुळे सोलापूर आणि सांगलीतील अनेक गावांना थेट फायदा होईल. या भागातील धार्मिक स्थळे, बाजारपेठा आणि औद्योगिक केंद्रे यांना जोडले जाईल. यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल. सध्या सरकारने यादी जाहीर केलेली नसली, तरी लवकरच सोलापूर आणि सांगलीतील गावांची यादी प्रसिद्ध होईल, असे मुख्यमंत्र्यांनी सूचित केले आहे.

शक्तीपीठ एक्सप्रेसवे जुन्या आराखड्यानुसार गावांची संपूर्ण यादी:

विदर्भ-
1) यवतमाळ जिल्हा –
चिल्ली ,सुकली ,नागेशवाडी,दहागाव,बेलखेड ,आमला,येरद,घोडदरा ,चिंचघाट ,चापडोह ,येवली,वडगाव ,रामनगर ,कोरेगाव ,वरूद,येवती ,
,केळझरा,अंतरंगाव ,सुकली ,लोणबेहल ,घोणसरा,हिवाळेश्वर ,बोरगाव , तळणी , कुर्हा ,अंजी , कारेगाव ,बोरगाव ,पिंप्री,विठोली ,यर्माल , पिंपळदरी ,तिवरंग ,मलकापूर ,पोहंडूळ ,इंजनि,हिवरा ,गौळ,कुरवाडी ,डोंगरगाव ,वरझडी ,खैरगाव , मांजरंडा , खडका,वाघनाथ,आंबोडे , कलगाव, उटी , नेहरूनगर ,मुडना,कोठारी , राजुरी ,नंदगव्हाण .

2)वर्धा जिल्हा –
वाढोणाखु ,पोफळणी ,शरद,देवळी ,इसापूर ,काजळसरा ,वाटखेडा ,बाभुळगाव ,खर्डा ,पठेगाव,चिकणी ,दिग्रस ,पांढरकवडा ,गणेशपूर , झाडगाव ,तीगाव ,रोठा ,धोत्रा ,निमगाव,सैदापूर ,कर्मलापूर,वाबगाव,काशीमपूर,बोरी महल,रासा , जोंधळणी,मलकापूर,कळंब , दत्तपूर , हिरडी , गांढा , वंडली,महितापुर,गलमगाव,सोनेगाव , सोनखास ,मावळनी,सिंगनापूर

मराठवाडा –
1)नांदेड जिल्हा –
करोडी,कालेश्वर,वेलांब,ऊचेंगाव, आडा,रुई ,पळसा,बरड शेवाळा,कवणा , बामणी ,बामणीतांडा,चिंचगव्हाण ,जगापुर ,मनाठा,वरवंट,जांभळं सावली , भोगावं

2)हिंगोली जिल्हा –
गिरगाव ,उंबरी ,मालेगाव ,धमदारी ,देगाव कुर्हाडा ,पळसगाव ,गुंज ,आसेगाव ,टाकलगाव ,राजापूर ,बाभुळगाव ,पिंपचौरे ,रेणुकापूर ,लोणीबुद्रुक ,हयातनगर,जवळा खुर्ददाभडी, महालिंगी, झुनझुनवाडी,भाटेगाव ,जमगव्हाण,सुकली वीर ,डोंगरखडा ,जवळ पांचाळ , वसफल

3)परभणी जिल्हा –
उखलद ,बाभळी ,पिंगळी ,शेंद्रा ,टाकळगव्हाण ,लोहगाव ,साजपूर ,आमदापूर,तांडपांगरी ,आंबेटाकळी ,पोखर्णी , देठना,इंडेवाडी,सालापुरी, सुरवाडी ,आहेरवाडी ,नावकी,कात्नेश्वर,पिंपळगाव बाळापूर ,सदलापूरशिरोरी ,डोबडी तांडा ,शिर्शीबुद्रुक ,कान्हेगाव ,सायखेडा ,शेलगाव हटकर ,नरवाडी,कोठाळा,डिघोळ ,धामोणी

4)बीड जिल्हा –
वरवंटी,पिंपळा धायगुडा, गिरवली आपटे , गिरवली बामणे ,गीता ,भारज,सायगाव ,नांदगाव
इंजेगाव ,कौठळी ,तळेगाव ,डाबी,कन्हेरवाडी ,भोपळा

5)लातूर जिल्हा –
गांजूर , रामेश्वर ,दिंडेगाव ,कासार जवळा , ढोकी , काटगाव,मांजरी ,चिंचोलीबु ,गातेगाव , मुरुड अकोला ,चाटा,भोयरा,बोपला, चांडगाव, माटेगाव,भोकरंबा,डी.देशमुख ,कवठा कैज , नाहोली ,भेट ,अंधोरा

6)धाराशिव जिल्हा –
खट्टेवाडी ,नितलि ,घुगी ,लासोना,सांगवी ,कामेगाव,चिखली ,महालिंगी ,बरमगाव,मेडसिंगा,देवळाली , शेकापूर ,गवसूद ,वरवंटी ,पोहनेर , बेगडा,सुर्डी

पश्चिम महाराष्ट्र –
1)कोल्हापूर जिल्हा –
मदुर,अदमापूर ,व्हाणगुत्ती ,वाघापूर ,मडिलगे बुद्रुक ,कुर,मडिलगे खु , नीपण ,दारवाड , म्हसवे ,गारगोटी ,आकुर्डे ,पुष्पानगर,सोनारवाडी ,कराडवाडी ,शेळोली ,पडखंबे ,वेंगुर्ल, सोनुर्ली , नवले , देवर्डे, कारिवडे , सांगवडेवाडी ,सांगवडे, हालासवडे ,नेर्ली ,विकासवाडी ,कणेरीवाडी , कणेरी ,वडगाव ,कोगील बु, कोथळी,दाणोली , निमशिरगाव ,चिपरी , तारदाळ,हातकणंगले, तिळवणी,साजणी ,माणगाव ,पटतं कोडोली , दाभीळ , शेलॅप ,परपोली ,आंबाडे ,सुळेरान , कागल ग्रामीण , सिध्दनेर्ली ,व्हान्नूर,एकोंडी , बामणी ,खेबवडे ,व्हनाळी ,केव्हडें ,सावर्डे खु ,सावर्डे बु ,सोनाळी,कुरणी, निधोरी

2) सोलापूर जिल्हा-
घटणे,पोखरापूर,कलमन, राई,मालेगाव , जवळगा, मसले चौधरी,हत्तीज ,चिंचखोपण, शेलगाव, गौडगाव , मोहोळ ,पडसाळी, मेथवडे , संगेवाडी ,मांजरी ,देवकत्तेवाडी ,अनवली,कासेगाव ,चिन्चोली ,बामणी ,खुणेश्वर ,भोयरे ,हिंगणी निपाणि , आढेगाव ,सौंदाणे ,टाकली सिकंदर, कोंबडवाडी ,पाचेगाव,पुळूज ,फुल चिंचोली , विटे , पोहरगाव ,आंबे ,रांझणी, शेटफळ , एखतपूर,कमलापूर ,अजनाळे ,चिणके ,वझरे, नाझरे ,चोपडी ,कोले ,

3)सांगली जिल्हा
घटनांद्रे ,तिसंगी , शेटफळे , कवलापूर ,बुधगाव , माधवनगर ,कर्नाळ,पदमाळे , डोंगर सोनी , सिद्धेवाडी ,सावळज , मणेराजुरी ,सावर्डे , मत्कुणकी ,नागाव कवठे ,अंजनी , वज्र चोंदे, गव्हाण , सांगलवाडी

कोकण-
सिंधदुर्ग जिल्हा –उदेली, फणसवडे,आंबोली ,गेलेले ,घारप,तांबूली, बांदा,डेगवे.

गोवा-उत्तर गोवा जिल्हा –पत्रदेवी

मित्रांनो, शक्तिपीठ महामार्ग हा महाराष्ट्राच्या विकासाचा एक महत्त्वाचा टप्पा ठरणार आहे. हा प्रकल्प राज्यातील संपर्क सुविधा सुधारेल आणि धार्मिक पर्यटनाला नवे परिमाण देईल. सरकारने स्थानिकांच्या भावना लक्षात घेऊन मार्गात बदल केल्याने हा प्रकल्प अधिक लोकाभिमुख होईल, यात शंका नाही.